Niemożliwym do odczytania pismem Zofia z Odrowąż-Pieniążków Skąpska opisała swoje życie

O szczegółach wczorajszej gali pisaliśmy już w publikacji Już znamy wyniki! Książka o Sądecczyźnie 2023 roku to „Dziwne jest serce kobiece…T. 3. Wspomnienia z Ząbkowic i Krakowa”

Ale by oddać pełnię zasług autora i prawdziwą wartość nagrodzonej książki, trzeba posłużyć się laudacją. W tym wypadku wygłosił ją Witold Kaliński,  pedagog, literat, publicysta, fantastyczny obserwator zjawisk zachodzących w literaturze, regionalista i członek konkursowej kapituły.

- Na początku było słowo. Dużo później pojawiło się pismo. Niemożliwym do odczytania pismem Zofia Odrowąż z Pieniążków Skąpska opisała swoje życie. Niemożliwe bywa tak możliwe. Postarał się o to Rafał Skąpski, wnuk autorki. Kogo z nich chwalić w laudacji? Pochwała Zofii Skąpskiej jest oczywista. Intensywnie żyła jako współgospodyni dużego majątku z górą 100 lat temu. Jako żona i matka, gdy migały wokół niej epoki. A także jako animatorka życia okolicy i publikująca autorka. Wystarczyłoby tego na dwie solidne biografie. Skąd jednak wzięła czas na to, by zostawić nam obszerne pamiętniki, które budzą żywe zainteresowanie historyków i matadorów poznawania minionych czasów. A owe, tak lekko nazwane przeze mnie epoki i okolice to najpierw to Sądecczyzna przed pierwszą wojną światową i w jej trakcie. Potem okres międzywojenny i wraz z nim czas doświadczenie lepienia polskiego państwa na odzyskanych ziemiach. W kolejnej dawce okrucieństwo wojny totalitarnej. Po tym horrorze nasza autorka znajduje się wśród wyznawców nowej ideologii, która typuje ludzi żyjących niezależnie, inteligentów, ziemian a nawet rzemieślników, jako wrogów zwycięskiego mono ludu. Ostatecznie lud się o swoim sukcesie nie dowiedział. 

Leszek Migrała otrzymał Nagrodę im. ks. prof. B. Kumora - Sądecki Autor 2023

Zofia Skąpska pisze jasno i poucza: A jednak czujesz płynącą z zapisków naukę. Zdaje się mówić do nas: żyj uczciwie, bądź ciekaw bliźniego swego, śmiało podejmuj wyzwania. Oględnie daje wyraz emocji. W jej religijności obca jest dewocja. Pisze bardzo dobrą polszczyzną. Zostawia już nie tylko rodzinie, ale i Polakom fascynujący ślad o sobie. Rafał Skąpski pamiętniki swojej babki odczytał, opatrzył zdumiewiająco bogatymi przypisami, oczarował wydawców. Dla uchwycenia wielu nitek, którymi życie jego dziadków wiązało się z losem ludzi napotykanych, odbył wiele rozmów i podróży. I podobnie jak to było z Zofią, łączy swoją aktywność w świecie książek edytorów z hołdem, jaki składa minionym ludziom, utraconym czasom. Gdy mówi o tej swojej pracy, o owych spotkaniach z nieznanymi, dostrzegamy tu motyw, który łączy go z jego matką. To akceptacja rozmówcy, ciekawość dla jego istnienia. Które to już pokolenie Skąpskich wpisuje się w dzieje Sądecczyzny. Tym razem to ci, co żyją w Jazowsku.

A poza laudacją powiem tylko Rafałowi musimy zawierzyć, że to naprawdę napisała jego babka… - podsumował Kaliński.

([email protected] Fot.: IMA) © Materiał chroniony prawem autorskim