Jaki jest wspólny język Łotyszy? Bo już nie rosyjski

• Łotwa wyprzedza średnią UE, gdzie 87,5% uczniów szkół ogólnokształcących uczy się co najmniej dwóch języków obcych, a 51,2% uczniów szkół zawodowych także.
• Warto zauważyć złożoną sytuację językową na Łotwie, gdzie język łotewski pozostaje ojczystym dla większości mieszkańców, ale wpływ języka rosyjskiego i niemieckiego jest także znaczący.
• Ministerstwo Edukacji i Nauki rozważa zastąpienie języka rosyjskiego innymi językami obcymi od 2026 roku, przy czym większość szkół planuje wprowadzenie języka niemieckiego.
• Wprowadzenie nowych języków obcych w miejsce rosyjskiego może zmienić krajobraz edukacyjny, kładąc większy nacisk na języki europejskie.

W 2022 r. 60,8% uczniów ogólnokształcących szkół średnich II stopnia w całej UE uczyło się 2 lub więcej języków obcych jako przedmiotów obowiązkowych lub jako obowiązkowych opcji programowych, co stanowi spadek o 0,2 punktu procentowego w porównaniu z 2021 r. (61,0%). W szkolnictwie zawodowym II stopnia odsetek ten wyniósł 33,8%, co oznacza spadek o 1,1 punktu procentowego w porównaniu z 2021 r. (34,9%).

Studenci w Unii Europejskiej uczący się dwóch języków obcych lub więcej

Łotwa pobiła oba te wskaźniki: 87,5% uczniów szkół ogólnokształcących II stopnia uczy się co najmniej dwóch języków obcych, a 51,2% uczniów szkół zawodowych II stopnia.
Warto jednak zauważyć, jak skomplikowana jest sytuacja językowa na Łotwie, w przypadku pierwszego języka używanego na co dzień.

Według danych opublikowanych w 2022 roku przez Centralne Biuro Statystyczne (CSP) Łotwy, język łotewski jest językiem ojczystym dla 64,3% mieszkańców Łotwy w wieku od 18 do 69 lat.  Te same dane wskazywały, że łotewski jest językiem używanym w 62% gospodarstw domowych.

- Tutaj, na Łotwie, mieliśmy silny wpływ nie tylko języka rosyjskiego, ale - być może niektórzy będą zaskoczeni - także języka niemieckiego. Około 10 lat temu, kiedy odwiedziłem Brazylię jako minister spraw zagranicznych, byłem zaskoczony, że niektórzy członkowie lokalnej społeczności łotewskiej, z którymi rozmawiałem, obficie używali niemieckich słów, niektórych nie rozumiałem w ich języku - - powiedział prezydent Łotwy Edgars Rinkevics

- Dla przypomnienia, pierwsi Łotysze wyjechali do Brazylii na początku XX wieku, co oznacza, że młodsze pokolenia przejęły słownictwo od swoich dziadków. Rzeczywiście, teraz widzimy większy wpływ języka angielskiego. Czy byłbym szczęśliwszy, gdyby dzieci w którejkolwiek ze stolicy Bałtyku mówiły w swoim ojczystym języku – łotewskim, litewskim czy estońskim – tak, byłbym.

- Czy dzieci, które teraz spotykam, nadal rozmawiają ze swoim prezydentem po łotewsku? Tak, robią to. To dobry znak. Ale zgadzam się - musimy zająć się tym wpływem – i dyskutujemy tutaj, co należy zrobić, aby uczynić język i kulturę łotewskią bardziej atrakcyjnymi i interesującymi, zwłaszcza wśród młodzieży – ale nie przesadzajmy.  -dodałał prezydent Łotwy w wywiadzie dla portalu The Baltic States.

Co zamiast rosyjskiego?

Na początku marca Ministerstwo Edukacji i Nauki przeprowadziło ankietę wśród 450 szkół na temat ich możliwości zapewnienia nauki innego drugiego języka obcego zamiast języka rosyjskiego od 1 września 2026 roku.

Jest to kontynuacja ewaluacji prowadzonej w 2023 roku, kiedy Ministerstwo przeprowadziło badanie w 315 łotewskich szkołach. Jego wyniki pokazały, że 252 z zapytanych placówek nie zapewniało uczniom wyboru nauki jednego z języków urzędowych UE jako drugiego języka obcego na poziomie edukacji podstawowej. Spośród nich 135 szkół wskazało na brak nauczycieli, a 129 tradycyjnie oferowało jedynie język rosyjski.

Według Ministerstwa, "ze względu na znaczny wzrost popytu na języki UE", a także malejące znaczenie i użycie języka rosyjskiego, otrzymano zgłoszenia od kilku rodziców, którzy domagali się, aby szkoły zapewniły jedno z języków UE jako drugi język obcy.

Większość szkół - 401 - planuje zastąpić język rosyjski językiem niemieckim. 91 szkół planuje wprowadzić język francuski, a 79 hiszpański. (Joanna Bagadzińska)

Źródła:

1. https://bnn-news.com/latvian-language-is-native-to-64-3-of-latvias-population-250682
2. https://eng.lsm.lv/article/society/society/10.04.2024-more-russians-could-be-required-to-pass-latvian-language-test.a549834/?utm_source=lsm&utm_medium=article-bottom&utm_campaign=article
3. https://www.baltictimes.com/latvian_president_edgars_rinkevics___our_demographics_and_education_quality_concern_me_most_besides_security_/
4. https://cepa.org/article/latvias-language-law-an-own-goal/
5. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20240410-1