Cerkiew w Kwiatoniu -10 lat na Liście UNESCO. Jubileuszowe obchody z udziałem biskupa tarnowskiego 3 września

W 2023 roku przypada dziesięciolecie wpisania cerkwi pw. św. Paraskewy w Kwiatoniu (gmina Uście Gorlickie) na listę Światowgo Dziedzictwa UNESCO. Z tej okazji, w niedzielę (3 września) o godz. 14 odprawiona zostanie eucharystia pod przewodnictwem biskupa tarnowskiego Andrzeja Jeża. Podczas mszy, oraz po niej wystąpi Chór Kameralny Belfersingers. 

W programie jubileuszu zaplanowano występ Młodzieżowej Orkiestry Dętej z Brunar (godz.14), a gwiazdą  wieczoru będzie duet ze Śląska Jolanta i Jacek Kierok. (godz. 18. 30). 

Obchodom będzie towarzyszyć wystawa pt. „Fenomen drewnianej architektury sakralnej. Kościoły i cerkwie na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO”, a także pokaz sprzętu 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej oraz prezentacje książek i ikon. Nie zabraknie stoisk z regionalnymi potrawami, animacji i zabawy dla dzieci oraz pokazu motocykli.

Cerkiew w Kwiatoniu wybudowano najprawdopodobniej w drugiej połowie XVII wieku, chociaż tradycja podaje 1700 rok. Ze względu na swoje proporcje, uważana jest za jedną z najpiękniejszych cerkwi w Polsce. Pomimo, iż w XIX i XX w. była wielokrotnie remontowana, jest przykładem łemkowskiej klasycznej, architektury sakralnej.

Jest trójdzielna, a jej poszczególne części zbudowane są na rzutach kwadratu. Składa się z wąskiego prezbiterium, nawy oraz babińca z najwyższą na Łemkowszczyźnie wieżą, z izbicą ozdobioną falbanką. Ściany cerkwi, strzeliste dachy i baniaste hełmy są pobite gontem.

Wnętrze zdobi unikalna polichromia z 1811 roku, o motywach figuralnych i ornamentalnych, która  zachwyca głębokimi kolorami. Uwagę zwiedzających przyciąga ikonostas Michała Bogdańskiego z 1904 roku, a także ołtarze boczne z ikonami Matki Boskiej z Dzieciątkiem i Zdjęcie z Krzyża.

Obecnie cerkiew pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego i podlega parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Uściu Gorlickim. Obiekt znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce.

W 2013 roku cztery cerkwie, z powiatów nowosądeckiego i gorlickiego, a mianowicie w Powroźniku, Kwiatoniu, Owczarach i Brunarach wpisano na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO.

Jesienią 2012 roku obiekty te wizytowała ekspertka z Grecji, z Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS. Sprawdzała, czy spełniają odpowiednie kryteria, w tym unikatowości, reprezentatywności i autentyczności. Oceniła je pod względem stanu zachowania, ich wartości zabytkowej i kulturowej.

Cerkwie te mają unikatową wartość, dlatego zostały objęte szczególną ochroną. O ich wyjątkowości świadczy m.in. różnorodność stylistyki i formy, stanowiąca jednocześnie powiązaną ze sobą spójną całość. 

Wcześniej, tj. w 2003 roku na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wpisano kościoły św. Michała Archanioła w Binarowej, a także św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej, wraz z innymi drewnianymi kościołami Małopolski i Podkarpacia. (MK). fot. (MK).